Avrupa Uzay Ajansı (ESA), evrenin şimdiye kadarki en büyük 3 boyutlu haritasını oluşturmak üzere 10 milyar yıl öncesine bakan bir uzay aracı olan “Euclid” uzay teleskobundan ilk görüntüleri yayınladı. Kendine özgü Atbaşı Nebulası’ndan, Samanyolu’na çok benzeyen gizli bir spiral galaksiye kadar, Euclid bize gökyüzünün muazzam alanlarını kaplayan hem bilinen hem de daha önce görülmemiş nesnelere şimdiye kadarki en net bakışı sunuyor. Euclid, karanlık enerji ve karanlık maddenin kozmosun evrimini nasıl etkilediğine dair işaretler arayarak “karanlık” evreni araştırıyor. Önümüzdeki altı yıl boyunca gökyüzünün üçte birini gözlemleyecek ve yaklaşık 1,21 metre genişliğindeki teleskobu, görünür dalga boyundaki kamerası ve yakın kızılötesi kamera/spektrometresi ile milyarlarca galaksiyi inceleyecek. Euclid Temmuz 2023’te fırlatıldı ve resmi bilim görevi 2024’ün başlarına kadar başlamayacak olsa da, ilk gözlemleriyle bilim insanlarını şimdiden şaşırtıyor. Avrupa Uzay Ajansı’na göre, Euclid’in 240 milyon ışık yılı uzaklıktaki Perseus Kümesi’ne ilişkin gözlemi, yalnızca kümedeki 1.000 galaksiyi değil, daha uzakta bulunan yaklaşık 100.000 galaksiyi de gösteren, şimdiye kadarki en ayrıntılı gözlem.
Uzay teleskobu ayrıca “IC 342” ya da “Gizli Galaksi” olarak adlandırılan Samanyolu benzeri bir spiral galaksiyi de görüntüledi; galaksi bizimkinin arkasında yer aldığı ve normalde net olarak görülmesi zor olduğu için bu şekilde adlandırılmıştır. Avrupa Uzay Ajansı’na göre Euclid, gökyüzünün büyük bir bölümünü gözlemleyebiliyor ve küresel kümeler gibi belirli nesneleri tek bir çekimde bütünüyle görüntüleyebilen tek teleskop. “NGC 6397” gibi küresel kümeler, yerçekimine bağlı yüz binlerce yıldız içerir. Avrupa Uzay Ajansı, Euclid’in küme gözleminin ayrıntı düzeyi açısından eşsiz olduğunu söylüyor. Uzay aracı, başkalarının gözlemleyemeyeceği kadar sönük olan nesneleri de görebiliyor. Örneğin, Orion takımyıldızındaki bir yıldız, doğumevi olan ünlü Atbaşı Bulutsusu’nun ayrıntılı gözlemi, daha önce tespit edilemeyen genç yıldızları ve gezegenleri ortaya çıkarabilir. Euclid ayrıca sadece 1,6 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan cüce galaksi “NGC 6822″yi de gözlemledi. Bu küçük ve eski galaksi, bizimki gibi galaksilerin nasıl oluştuğuna dair ipuçları barındırıyor olabilir. Bu, Euclid için sadece bir başlangıç, ancak hem yakın hem de uzak çevremizde bulunan evrendeki nesneler hakkında daha fazla bilginin kilidini açmaya şimdiden yardımcı oluyor. Avrupa Uzay Ajansı’nın Euclid Projesi Bilim İnsanı René Laureijs, ilk görüntü grubu için “Daha önce hiç bu kadar çok ayrıntı içeren astronomik görüntüler görmemiştik” dedi. “Umduğumuzdan çok daha güzel ve keskin olan bu görüntüler bize yakın evrenin iyi bilinen bölgelerinde daha önce görülmemiş pek çok özelliği gösteriyor.” ifadelerini kullandı.