NASA’nın Perseverance keşif aracı Mars’taki Jezero Krateri’nde antik göl tortuları keşfederek topladığı örneklerde yaşam izlerine rastlama umutlarını artırdı. Keşif aracının “Radar Imager for Mars’ Subsurface Experiment (RIMFAX)” enstrümanından elde edilen verilere dayanan bulgular Science Advances dergisinde yayımlandı. Çalışmayı Los Angeles Kaliforniya Üniversitesi (UCLA) ve Oslo Üniversitesi’nden araştırmacılar yürüttü. Perseverance, geçmişteki bir su ortamını keşfetmek üzere 18 Şubat 2021’de Mars’ın 45 km’lik Jezero Krateri’ne iniş yaptı. Son çalışma, Jezero Krateri’nin tabanında su birikintili tortu katmanlarının zaman içinde nasıl oluştuğuna dair ipuçlarını ortaya koyuyor. Çalışmanın ilk yazarı ve RIMFAX’ın baş araştırmacı yardımcısı David Paige, “Yörüngeden bir dizi farklı tortu görebiliyoruz, ancak gördüklerimizin orijinal halleri mi yoksa uzun bir jeolojik hikayenin sonucunu mu gördüğümüzü kesin olarak söyleyemiyoruz” dedi. “Bu şeylerin nasıl oluştuğunu söylemek için yüzeyin altını görmemiz gerekiyor” diye ekledi. Perseverance keşif aracı Mars arazisinde ilerlerken, RIMFAX cihazı 10 cm aralıklarla aşağıya doğru radar dalgaları göndererek yüzeyin yaklaşık 20 m altındaki derinliklerden gelen yansımaları ölçtü. Bu işlem krater tabanının yüzey altı profilini oluşturdu. RIMFAX tarafından elde edilen veriler, bir zamanlar Jezero Krateri’ni suyun doldurduğunu düşündüren tortunun varlığına işaret ediyor.
Eğer bu dönemde kraterde mikrobiyal yaşam varsa, bu bölgeden alınan tortu örnekleri onların varlığına dair izler taşıyabilir. Perseverance keşif aracı krateri keşfederek geçmiş yaşamın kanıtlarını arıyor ve aynı zamanda muhtemelen gelecekte Dünya’ya yapılacak bir geri getirme görevi için çok sayıda örnek toplayıp depoluyor. Çalışma, Dünya’nın tabakalarına benzer katmanlar oluşturan iki farklı tortu birikimi dönemi tespit etti. Gölün su seviyesindeki değişimler, Perseverance’ın Mayıs ve Aralık 2022 arasında geçtiği devasa bir delta oluşturdu. Radar ölçümleri ayrıca, muhtemelen tortu birikiminden önceki erozyon nedeniyle deltanın altında düzensiz bir krater zemini olduğunu ortaya koyuyor. Paige, “Kaya kayıtlarında korunduğunu gördüğümüz değişiklikler, Mars ortamındaki büyük ölçekli değişikliklerden kaynaklanıyor. Bu kadar küçük bir coğrafi alanda bu kadar çok değişim kanıtı görebilmemiz harika, bu da bulgularımızı tüm krater ölçeğine genişletmemizi sağlıyor” dedi. Göl kurudukça, Jezero Krateri’ndeki tortu katmanları aşınarak şu anda Mars’ta görülebilen jeolojik özellikleri oluşturdu. Çalışma, bilim insanlarının Mars görevleri için doğru yeri seçtiklerini gösteriyor. Bulgular, kızıl gezegenin bir zamanlar sıcak, ıslak ve potansiyel olarak yaşanabilir olduğu fikrini destekliyor gibi. Perseverance tarafından delinen ilk çekirdek örnekleri tortul kayaçlar yerine volkanik kayaçlar gösterdi, ancak bu kayaçlar bile 2022’deki bir çalışmada ortaya çıktığı gibi suya maruz kalma belirtileri gösterdi. En son RIMFAX (Radar Imager for Mars’ Subsurface Experiment) bulguları, tortul katman oluşumundan önce ve sonra erozyon olduğunu bildirerek Jezero Krateri’nin batı kenarında karmaşık bir jeolojik geçmişe işaret ediyor.