Gökbilimcilerin tahminlerine göre bundan yaklaşık 5 buçuk yıl sonra, Empire State Binası’nın boyu kadar genişliğe sahip bir asteroid uzayda ilerleyerek Dünya’nın 20.000 mil (32.200 km) yakınına kadar gelecek ve modern tarihte bu büyüklükteki bir gök cismi ilk kez gezegenimize bu kadar çok yaklaşmış olacak. Bu gerçekleştiğinde, 2026 yılında NASA tarafından fırlatılacak bir uzay aracının bu nadir yakın karşılaşmanın detaylı bir incelemesini yapabilecek konumda olması bekleniyor. Arizona Üniversitesi bilim insanları tarafından yönetilen görevin, gezegen oluşumuna ilişkin içgörüler ve dünya ile olası kıyamet günü asteroit çarpışmalarına karşı bir savunma sistemi oluşturma çabalarını bilgilendirebilecek içerikler sağlaması bekleniyor.
Eski Mısır mitolojisinde kötülük ve kaosu temsil eden şeytani bir yılanın adını taşıyan Apophis asteroidi 2004 yılında keşfedildiğinde, Dünya için korkunç bir çarpışma tehdidi oluşturuyor gibi görünüyordu ve bilim insanları 2029 yılında potansiyel bir çarpışma öngörüyordu. O zamandan bu yana yapılan iyileştirilmiş gözlemler en azından bir yüzyıl daha herhangi bir çarpışma riskini ortadan kaldırdı. Yine de 2029’daki bir sonraki yaklaşımı, asteroidi dünyaya kozmik bir kedi bıyığı kadar yaklaştıracak. Ay’ın bize olan uzaklığının onda birinden daha az ve bazı eşzamanlı dünya uydularının yörüngelerinin oldukça içinde. Apophis’le buluşmak üzere yola çıkan uzay aracı OSIRIS-REx, üç yıl önce farklı bir asteroitten toprak örneği alarak ve Eylül ayında Utah’a paraşütle iniş yapan bir kapsülle dünyaya geri göndererek manşetlere çıkmıştı. NASA uzay aracını emekliye ayırmak yerine, APophis EXplorer’ın kısaltması olan OSIRIS-APEX olarak yeniden adlandırdı ve bir sonraki hedefine doğru yol alması için iticilerini ateşledi. Apophis keşif gezisi, Planetary Science Journal’da yayınlanan bir görev özeti ile detaylandırıldı.
Apophis, dikdörtgen ve biraz fıstık şeklinde, çoğunlukla demir ve nikel ile birlikte silikat malzemelerden oluştuğuna inanılan taşlı bir asteroittir. Arizona Üniversitesi’nden görevin baş araştırmacı yardımcısı Michael Nolan, yaklaşık 1.110 feet (340 metre) genişliğindeki asteroidin 13 Nisan 2029’da dünya yüzeyinin yaklaşık 19.800 mil (31.860 km) yakınından geçeceğini ve birkaç saat boyunca çıplak gözle görülebileceğini söyledi. Nolan, “Bu görkemli bir gösteri olmayacak ancak Afrika ve Avrupa üzerinde, gece gökyüzünde yansıyan güneş ışığının bir noktası olarak görünecek. Bu kadar büyük bir asteroidin dünyanın bu kadar yakınından geçmesinin kabaca her 7.500 yılda bir gerçekleştiği tahmin ediliyor. Apophis geçişi önceden tahmin edilmiş, bu türden ilk karşılaşmadır. Dünya’nın yerçekiminin gelgit etkisi muhtemelen asteroitin yüzeyinde ve hareketinde ölçülebilir bozukluklara neden olacak, yörünge yolunu ve dönüş spinini değiştirecektir. Gelgit kuvvetleri Apophis üzerinde toprak kaymalarını tetikleyebilir ve kuyruklu yıldız benzeri bir “kuyruk” oluşturmak için kaya ve toz parçacıklarını yerinden oynatabilir. Uzay aracı, Apophis’e yaklaşırken ve nihayetinde onu yakalarken asteroidin dünyadan geçişini gözlemleyecek. Bu görüntüler ve veriler, Apophis’in dünyadan geçerken nasıl değiştiğini tespit etmek ve ölçmek için yer tabanlı teleskop ölçümleriyle birleştirilecektir.
OSIRIS-APEX’in, Apophis’in yörüngesinde 18 ay boyunca kalması, etrafında manevralar yapması hatta yüzeyinin çok az üzerinde gezinmesi, gevşek malzemeyi tekmelemek ve altında ne olduğunu ortaya çıkarmak için roket iticileri kullanması planlanıyor. Diğer asteroitler gibi Apophis de erken güneş sisteminin bir kalıntısıdır. Mineralojisi ve kimyası 4,5 milyar yıldan fazla bir süredir büyük ölçüde değişmemiştir ve dünya gibi kayalık gezegenlerin kökeni ve gelişimi hakkında ipuçları sunmaktadır. Apophis’in yakından incelenmesi, gezegen savunma uzmanlarına asteroitlerin yapısı ve diğer özellikleri hakkında değerli bilgiler verebilir. Bilim insanları bu tür göksel “moloz yığınlarının” bileşimi, yoğunluğu ve yörünge davranışları hakkında ne kadar çok şey bilirse, çarpma tehditlerini azaltmak için etkili asteroit saptırma stratejileri geliştirme şansı da o kadar artar. NASA, geçen yıl bir gezegen savunma testinde uzay aracını kasıtlı olarak küçük bir asteroide çarptırarak kayalık nesneyi normal yolundan saptırmış ve insanoğlu bir gök cisminin doğal hareketini ilk kez değiştirmişti. Apophis, o asteroitten oldukça büyük ancak 66 milyon yıl önce dünyaya çarparak dinozorları yok eden asteroitle kıyaslandığında çok daha küçük bir yapıya sahip. Nolan, Dünya’daki yaşam için varoluşsal bir tehdit oluşturacak kadar büyük olmasa da, gezegene hipersonik hızda çarpan Apophis büyüklüğündeki bir asteroidin yine de büyük bir şehri veya bölgeyi harap edebileceğini ve okyanus etkisiyle tsunamileri serbest bırakabileceğini söyledi. Nolan, “Kitlesel yok oluşlar anlamında küresel bir felaket olmaz ancak olası bir çarpışma kesinlikle kötü kategorisine girer. Bu şey eğer çarparsa saniyede kilometrelerce hızla geliyor. Ve bu hızda, çakıldan mı, buzdan mı, kayadan mı yoksa başka bir şeyden mi yapılmış olduğu fark etmez. Bu sadece hızla hareket eden büyük, ağır bir şey,” ifadelerini kullandı.