Makine öğrenimi (ML) kullanılarak yapılan çığır açıcı bir çalışma, dünyanın en önemli plastik kirliliği noktalarını ortaya çıkararak Hindistan’ı listenin başına yerleştirdi. Dünya çapında 50.000’den fazla kentsel ve kırsal alanı kapsayan araştırma, bu büyüyen çevresel krizin temel itici gücü olarak plastik atıkların kötü yönetiminin, özellikle de toplanmamış atıkların rahatsız edici gerçekliğini ortaya koyuyor. Plastik kirliliği uzun zamandır bireysel davranışların ve sorumsuz tüketimin bir sonucu olarak görülüyordu, ancak bu çalışma spot ışıklarını sistemik atık yönetiminin başarısızlığına çeviriyor. Hindistan’ın yılda 9,3 milyon ton plastikle çevreye bulunduğu çirkin katkı düşünüldüğünde (ki bu rakam çevreyi en çok kirleten diğer iki ülke olan Nijerya ve Endonezya’nın toplamından 2,7 kat daha fazladır) küresel plastik sorununun sadece çöp atmaktan ibaret olmadığı açıktır. Bu, altyapı eksiklikleri, yetersiz atık toplama hizmetleri ve modası geçmiş bertaraf uygulamalarıyla derinden bağlantılı bir sorun. Çalışmanın en şaşırtıcı bulgusu, küresel plastik kirliliğinin yaklaşık %68’inin toplanmayan atıklardan (yılda yaklaşık 36 milyon ton) kaynaklandığıdır. Toplanmayan bu atıklar boş durmakla kalmıyor; ya çöp kutularından uçup gidiyor, ya toplama kamyonlarından düşüyor ya da doğrudan çevreye atılıyor. Bu kontrollü sistemlerden kaçan plastikler nehirlere, okyanuslara ve hatta kentsel alanlara geçerek ekosistemlere ve toplumlara zarar veriyor. Bulgular ayrıca küresel plastik kirliliğinin ağırlık olarak %57’sinin ilkel ancak yaygın bir atık bertaraf yöntemi olan ‘açık yakma’ sonucu oluştuğunu ortaya koymaktadır. Açıkta yakma, özellikle resmi atık toplama hizmetlerinin bulunmadığı veya yetersiz olduğu birçok ülkede yaygın bir uygulamadır. Bu yöntem atıkların “yok olduğu” yanılsamasına neden olsa da atmosfere zararlı toksinler salarak hem çevreye hem de insan sağlığına zarar vermektedir. Hindistan’ın atık yönetimi krizi, ülkedeki atıkların sadece %81’inin resmi olarak toplanmasından kaynaklanmaktadır. Atık üretimi ve toplanması arasındaki uçurum, büyük miktarlarda plastik atığın çevrede birikmeye bırakıldığı ya da yakma veya yasadışı boşaltma gibi güvenli olmayan yöntemlerle ele alındığı anlamına gelmektedir. Ayrıca çalışma, Hindistan’ın daha önce tahmin edilenden daha fazla plastik atık ürettiğini ve küresel kirliliğe katkısının beklenenden çok daha fazla olduğunu ortaya koymaktadır.
Hindistan’daki atık hacmi sadece yerel bir sorun değildir. Hindistan’ın nehirleri, özellikle de Ganj ve Yamuna nehirleri, tonlarca plastiğin okyanuslara ulaştığı, küresel çapta plastik kirliliğine neden olan en büyük su yollarından bazılarıdır. Hindistan kentleşmeye ve ekonomik olarak büyümeye devam ettikçe, ürettiği atık miktarının da artması beklenmekte ve bu da konuyu acil bir sorun haline getirmektedir. Geleneksel olarak plastik kirliliği tüketici davranışlarına ve çevresel sorumluluk eksikliğine bağlanmaktadır. Bireysel eylemler bir rol oynasa da bu çalışma, özellikle atık toplama ile ilgili yapısal sorunların sorunun merkezinde yer aldığını göstererek bu varsayıma meydan okumaktadır. Küresel olarak 1,2 milyar insan atıkların hiç toplanmadığı bölgelerde yaşamakta, bu da toplulukları açıkta yakma veya atıkları nehirlere ve çöplüklere boşaltma gibi tehlikeli bertaraf yöntemlerine başvurmaya zorlamaktadır. Bu bulgular, yalnızca plastik kullanımına karşı kampanya yürütmek yerine atık yönetimi reformlarına odaklanmanın öneminin altını çizmektedir. Çalışma, plastik tüketiminin azaltılması kritik önem taşırken, en acil ve etkili çözümlerin atık toplama hizmetlerinin yaygınlaştırılması, altyapının iyileştirilmesi ve atık işleme için yenilikçi teknolojilere yatırım yapılmasında yattığını vurguluyor. Bu plastik kirliliği sıcak noktalarının belirlenmesi, politika yapıcılar için çok önemli bir araç görevi görmektedir. Kötü atık yönetiminden en çok etkilenen bölgelerde hedefe yönelik müdahaleler artık mümkün. Hindistan, Nijerya ve Endonezya gibi ülkelerin daha verimli ve yaygın atık toplama sistemlerinin geliştirilmesine öncelik vermeleri gerekmektedir. Birçok durumda bu, altyapıya önemli yatırımlar yapılmasını, atık yönetimi hizmetlerinin yetersiz hizmet alan nüfuslara genişletilmesini ve sorumlu atık bertarafı uygulamaları konusunda eğitim verilmesini gerektirecektir. Uluslararası işbirliği de hayati önem taşımaktadır. Plastik atıklarını genellikle daha az gelişmiş bölgelere ihraç eden gelişmiş ülkeler de küresel kirlilik zincirindeki rollerinin sorumluluğunu üstlenmelidir. Hindistan ve diğer ülkeler bu krizle boğuşurken, küresel toplumun mâli, teknolojik ve siyasi olarak destek sağlaması için bir fırsat bulunmaktadır. Küresel plastik kirliliği krizi, özellikle Hindistan gibi ülkeler büyük bir atık yüküyle karşı karşıya olduğu için artık görmezden gelinemez. Bu çalışma sadece Hindistan için değil tüm dünya için bir uyandırma çağrısı niteliğindedir. Plastik tüketimini azaltmanın, gerekli olmakla birlikte, ulaşılabilecek çözümün yalnızca bir parçası olduğu açıktır. Asıl öncelik, plastiğin çevreye ilk etapta girmesini önleyen sürdürülebilir, verimli atık yönetim sistemleri kurmak olmalıdır. Atıkların yeniden tasarlanmasında gelecek politika reformları, teknolojik yenilikler ve halk eğitiminin bir araya getirilmesinde yatmaktadır. Bu, malzemelerin yeniden kullanıldığı ve geri dönüştürüldüğü döngüsel ekonomilerin teşvik edilmesini ve atık üretiminin en başından itibaren en aza indirilmesini içerecektir. Toplumların atıklarını sürdürülebilir bir şekilde yönetebilmeleri için güçlendirilmeleri ve hükümetlerin de daha temiz ve sağlıklı bir gezegen için gerekli altyapıya yatırım yapmak üzere cesur adımlar atmaları gerekmektedir. Hindistan’ın bu küresel plastik kirliliği tablosunda üst sıralarda yer alması, dünyanın harekete geçmeyi geciktirmeyi göze alamayacağını hatırlatmaktadır. Şimdi yapacaklarımız okyanuslarımızın, nehirlerimizin, havamızın ve toprağımızın geleceğini şekillendirecektir. Plastiksiz bir gelecek, bugünden daha iyi bir atık yönetimiyle başlar.