Global Open Science çalışmasında Stanford Üniversitesi araştırmacıları, koronavirüs hastalığı 2019 (Covid-19) pandemisinin neden olduğu stres ve sosyal aksaklıkların genç yetişkinlerin nörolojik gelişimini nasıl etkilediğini değerlendiriyor.
Erken dönemde yaşanan sıkıntılar ve gelişen beyin
Önceki araştırmalar, şiddet içeren bir ortama maruz kalma, aile işlev bozukluğu ve ihmal gibi yaşamın erken dönemlerinde yaşanan sıkıntıların, çocuklarda ve ergenlerde beyin olgunlaşmasını veya yaşlanmasını hızlandırabileceğini göstermiştir. Daha spesifik olarak, bu çalışmalar erken dönemde olumsuzluklar yaşayan çocukların beyinlerinde yaşlanmanın göstergesi olan kortikal kalınlığın azaldığını bildirmiştir.
Covid-19 salgını boyunca artan sosyal izolasyon ve neredeyse tamamen uzaktan eğitim ortamlarına geçiş, birçok genç yetişkin ve çocuğun önemli olumsuzluklar yaşamasına neden oldu. Bu yeni zorluklar, artan mali stres, aile içi şiddete maruz kalma ve Covid-19’dan sorumlu etken olan şiddetli akut solunum sendromu koronavirüs 2 (SARS-CoV-2) enfeksiyonunun potansiyel olumsuz etkileriyle birleşti.
Bu çalışmaya 103’ü kız olmak üzere toplam 163 ergen dahil edilmiştir. Her katılımcı depresif belirtilerini Çocuk Depresyon Envanteri‘nin on maddelik versiyonunu kullanarak kendi kendine bildirmiştir. Katılımcıların anksiyete belirtileri de çocuklar için Çok Boyutlu Anksiyete Ölçeği‘nin (MASC) Sosyal Anksiyete ve Fiziksel Belirti alt ölçekleri kullanılarak değerlendirilmiştir.
Kendi bildirdikleri ruh sağlığı semptomlarına ek olarak, çalışma kohortunun bir alt kümesi de kortikal kalınlık ve subkortikal ölçümler elde etmek için beyinlerinin manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taramalarını sağlamıştır. Bu değerler, ‘ENIGMA-Beyin Yaşı‘ çalışma grubu tarafından geliştirilen cinsiyete özgü makine öğrenimi tabanlı bir model kullanılarak tüm çalışma katılımcıları için beyin yaşı farkı tahmini (BrainAGE) değerlerini hesaplamak için kullanılmıştır. Daha da önemlisi, Covid-19 kapanmaları yaşayan ergenleri içeren “peri-Covid” grubundaki katılımcılar yaş, cinsiyet, ergenlik, erken yaşam stresine maruz kalma ve sosyoekonomik durum açısından “Covid öncesi” bir grupla eşleştirildi.
Covid-19 pandemisi sırasında ergen beyinleri hızla yaşlandı
Araştırmacılar, kendi bildirdikleri ruh sağlığı semptomlarının sıklığını ve yoğunluğunu karşılaştırdıklarında, Covid öncesi gruba kıyasla Covid sonrası grubun şiddetli anksiyete, depresyon ve içe yönelim sorunları bildirme olasılığının daha yüksek olduğunu bulmuşlardır. Bununla birlikte, iki grup arasında dışsallaştırma sorunlarının sıklığı açısından bir fark bulunmamıştır.
MRI taramalarının analizi, peri-Covid grubu katılımcılarının bilateral kortikal kalınlığının azaldığını, bilateral hipokampal ve amigdala hacimlerinin daha fazla olduğunu göstermiştir. Ayrıca, peri-Covid grubunun, ön-Covid grubundakilere kıyasla daha büyük bir ‘Beyin Yaşı‘na (BrainAGE) sahip olduğu bulunmuştur.
Bu nöroanatomik farklılıklar, Covid-19 pandemisinden önce değerlendirilen akranlarına kıyasla Covid-19 kilitlenmeleri yaşayan ergenlerin beyinlerinin çok daha hızlı yaşlandığını göstermektedir. Benzer şekilde, daha büyük pozitif BrainAGE ölçümleri, peri-Covid grubunun beyinlerinin de daha yaşlı göründüğünü göstermiştir.
Mevcut çalışma bulguları, Covid-19 salgınının ve halk sağlığını korumak amacıyla uygulanan sıkı halk sağlığı önlemlerinin, ergenlerin hem ruh sağlığına hem de nöroanatomik gelişimine önemli ölçüde zarar verdiğini göstermesi açısından önemlidir. Bu benzersiz değişiklikler, mevcut ergenlerin beyinlerinin, sadece birkaç yıl önce yaşıtlarından elde edilenlerle karşılaştırılabilir olmasını da engelleyebilir. Bu değişikliklerin geçici olup olmadığını veya gelişmekte olan beyin üzerinde uzun vadeli etkileri olup olmayacağını belirlemek için gelecekteki çalışmalara ihtiyaç vardır. Bu değişikliklerin kalıcı olması durumunda, gelecekteki çalışmaların bu nesilde gözlemlenen anormal beyin büyüme oranını hesaba katması gerekecektir.