Çoğu insan tüberkülozu muhtemelen 20. yüzyıl Paris’indeki sızdıran bir çatı katıyla ilişkilendirir. Ancak aslına bakılırsa tüberküloz eski bir tarih değildir. Bugün dünya genelinde iki milyar insanın bu hastalıktan muzdarip olduğu tahmin edilmektedir. Ve her yıl 1,5 milyondan fazla insan bu hastalıktan ölüyor. Çoğunlukla Güney Afrika, Namibya ve Mozambik gibi ülkelerde güney yarımkürede. Ancak ‘Frontiers in Immunology’de yayınlanan yeni bir çalışma, D vitamininin bağışıklık sisteminin tüberkülozla savaşmasına yardımcı olabileceği sonucuna varıyor. Araştırmacıların bu bağlantıyı kanıtlamasını mümkün kıldığı için çok özel bir hastaya teşekkür edebiliriz. Bu mutasyon çok az insanda görülüyor ve dünya çapında sadece 200 civarında mutasyon vakası rapor edilmiş durumda.
“Kadın hastadan alınan hücreleri D vitamini emebilen hastalardan alınan hücrelerle karşılaştırdık ve bu ikisi arasında bir fark olduğunu ortaya çıkardı. D vitamini emebilen hastaların bağışıklık hücrelerinin tüberkülozla savaşması daha kolaydır. Kadın hastada ise D vitamini hiçbir işe yaramıyor; vücudu buna yanıt vermiyor” diyor Martin Kongsbak-Wismann.
Günümüzde tüberküloz antibiyotiklerle tedavi ediliyor, ancak geçmişte birçok tüberküloz hastası sanatoryumlara yatırılıyor ve güneşte yatmaları sağlanıyordu. Bu da D vitamini seviyelerinin yükselmesine neden oluyordu. Bu nedenle, araştırmacılar uzun zamandır D vitamininin tüberkülozla mücadeleye yardımcı olabileceğinden şüpheleniyorlardı, ancak şimdiye kadar doğrudan kanıtları yoktu.
Enfeksiyona maruz kalan kişilere D vitamini vermek iyi bir fikir
Martin Kongsbak-Wismann bu çalışmanın, D vitamini tedavisinin tüberkülozun önlenmesi ve tedavisinde yararlı bir araç olduğu gerçeğine dikkat çekmesini umuyor. “Belirli Afrika ülkelerinin nüfusları gibi tüberküloz enfeksiyonuna yüksek oranda maruz kalan kişilere D vitamini vermek iyi bir fikir olabilir. Farklı D vitamini seviyelerinin enfeksiyon riskini ve hastalığın şiddetini nasıl etkilediğini hala bilmiyor olsak da, en azından herhangi bir olumsuz yan etkiye neden olmaz” diyor. Ancak D vitamini takviyesi alsanız bile yine de tüberküloza yakalanabilirsiniz.
“Olaya şu şekilde bakmanız gerekir: Enfeksiyona maruz kalırsanız, bağışıklık sisteminiz Mtb (Mikobakteriyum Tüberküloz Bakterisi) ile savaşmaya çalışacaktır. D vitamini de bağışıklık sisteminin bazı kısımlarını güçlendirecektir. Ancak çok fazla Mtb partikülü soluduysanız veya bağışıklık sisteminizin diğer bölümleri düzgün çalışmıyorsa, D vitamini seviyeniz normal olsa bile yine de tüberküloz geliştirebilirsiniz. Yani bu bir ‘mucize ilaç’ değil, ama yardımcı olacağı kesin.” Martin Kongsbak-Wismann sözlerini bu şekilde tamamlıyor.
D vitamini bağışıklık sistemini nasıl güçlendirir?
Daha spesifik olarak çalışma, kadın hastanın çok az sayıda katelisidin ürettiğini gösterdi; bu, akciğerlerin bağışıklık hücrelerinde bulunan ve tüberkülozla savaşmak için gerekli olan doğal bir toksindir. Tüberküloza yakalanan çoğu insanda, tüberküloz bakterileri akciğerlerdeki bağışıklık hücrelerine saldırır. Bağışıklık hücreleri bakterileri yiyerek onlarla savaşır. Ancak tüberküloz bakterisi, bağışıklık hücrelerinin Mtb’yi sindirme ve dolayısıyla öldürme kabiliyetini azaltan çeşitli kaçınma mekanizmaları geliştirmiştir. “Tüberküloz bakterisinin bağışıklık hücrelerini uyutmak için bir yol geliştirdiğini söyleyebiliriz. Bu da hastalığın bağışıklık hücrelerinin içinde saklanmasını ve bağışıklık sisteminin diğer bölümleri tarafından görünmez olmasını sağlıyor” diye açıklıyor Martin Kongsbak-Wismann. İşte bu noktada D vitamini devreye giriyor. Çünkü D vitamini, bağışıklık hücrelerinin daha fazla katelisidin toksini üretmesini sağlayarak tüberküloz bakterisinin uyutucu etkisine karşı koyabiliyor.
“Katelisidin, tüberküloz bakterilerini delebilen mikroskobik bir iğne gibidir. Ve bunu yaptığında, bakterinin bağışıklık hücreleri üzerindeki uyutucu etkisini zayıflatır. Bu da bağışıklık hücrelerinin tüberküloz bakterilerini öldürme kabiliyetini geri kazandırıyor” diyor Martin Kongsbak-Wismann ve ekliyor: “D vitamininin etkisi bizi şaşırttı. Sağlıklı kontrol deneklerinden alınan bağışıklık hücrelerinde D vitamini, hücrelerin Mtb (Mikobakteriyum Tüberküloz Bakterisi) ile savaşma yeteneğini geliştirirken, kadın hastanın bağışıklık hücrelerinde D vitaminine hiçbir yanıt görmedik. Bu, D vitamininin bağışıklık sisteminin Mtb ile savaşma ve tüberkülozu önleme yeteneği için anahtar olduğunu gösteriyor.”
