Gökbilimciler, Samanyolu’nun dış sınırlarını temsil eden yıldız halesinde, kendi galaksimiz içinde bilinenlerden daha uzakta, neredeyse komşu bir galaksinin yarısına kadar uzanan bir grup yıldız tespit ettiler. Araştırmacılar, bu 208 yıldızın Samanyolu’nun halesinin en uzak noktalarında yaşadığını, karanlık madde adı verilen, kendisini yalnızca kütleçekimsel etkisiyle belli eden, gizemli ve görünmez maddenin hakim olduğu küresel bir yıldız bulutu olduğunu söyledi. Bunların en uzağı Dünya’dan 1,08 milyon ışık yılı uzaklıktadır. Bir ışık yılı, ışığın bir yılda kat ettiği mesafe olan 5,9 trilyon mildir (9,5 trilyon km). Hawaii’nin Mauna Kea dağındaki ‘Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu’ kullanılarak tespit edilen bu yıldızlar, nispeten düşük kütleli, tipik olarak hidrojen ve helyumdan daha ağır elementlerin düşük bolluğuna sahip ‘RR Lyrae’ adı verilen bir yıldız kategorisinin parçasıdır. En uzaktaki yıldızın kütlesi güneşimizin kütlesinin yaklaşık yüzde 70’i kadardır. Bunlardan daha uzakta başka hiçbir Samanyolu yıldızı güvenle ölçülmemiştir.
Galaktik halenin dış kısımlarını dolduran yıldızlar, muhtemelen daha sonra büyük Samanyolu ile çarpışan daha küçük galaksilerden kaynaklanan yıldız yetimleri olarak görülebilir. Santa Cruz’daki California Üniversitesi’nde astronomi doktora öğrencisi olan ve bu hafta Seattle’daki ‘Amerikan Astronomi Cemiyeti’ toplantısında sunulan araştırmayı yöneten Yuting Feng; “Bu uzak yıldızların kökeni hakkındaki yorumumuz, büyük olasılıkla daha sonra Samanyolu tarafından birleştirilen ya da daha açık bir ifadeyle yamyamlaştırılan, cüce galaksilerin ve yıldız kümelerinin halelerinde doğduklarıdır” ifadelerini kullandı. Feng, “Ev sahibi galaksiler yerçekimsel olarak parçalandı ve sindirildi, ancak bu yıldızlar birleşme olayının enkazı olarak bu kadar uzakta kaldılar” diye ekledi. Samanyolu zaman içinde bu tür felaketlerle büyümüştür.
‘UC Santa Cruz’un astronomi ve astrofizik kürsüsü başkanı, çalışmanın ortak yazarı Raja GuhaThakurta, “Büyük galaksi daha küçük galaksileri yiyerek büyür.” dedi. Bir iç ve dış katman içeren Samanyolu’nun halesi, galaksinin yıldızlarla dolu ana diskinden ve merkezi şişkinliğinden çok daha büyüktür. Merkezinde, Dünya’dan yaklaşık 26.000 ışık yılı uzaklıkta süper kütleli bir kara delik bulunan galaksi, Samanyolu’nun diskini oluşturan dört ana spiral koldan birinde yer alan güneşimiz de dahil olmak üzere belki de 100 milyar ila 400 milyar yıldız içermektedir. Halo, galaksideki yıldızların yaklaşık yüzde 5’ini içerir. Haleye hakim olan karanlık madde, evrenin kütlesinin çoğunu oluşturur. Kütleçekiminin görünür maddenin bir araya gelerek yıldızları ve galaksileri oluşturmasını etkilemesiyle temel yapısından sorumlu olduğu düşünülmektedir.
Halenin uzak dış kenarı galaksinin yeterince anlaşılmamış bir bölgesidir. Yeni tanımlanan bu yıldızlar Samanyolu’nun komşusu ‘Andromeda’ galaksisine olan uzaklığının neredeyse yarısı kadar. Feng, “Andromeda halesinin ve Samanyolu halesinin banliyölerinin gerçekten genişlediğini, neredeyse ‘arka arkaya’ olduğunu görebiliyoruz” dedi. Dünya’nın ötesinde yaşam arayışı, yıldızların etrafındaki “yaşanabilir bölge” olarak adlandırılan yörüngede dönen Dünya’ya benzer kayalık gezegenlere odaklanıyor. Güneş sistemimizin ötesinde bulunan ve ötegezegen olarak adlandırılan 5.000’den fazla gezegen keşfedilmiş durumda. GuhaThakurta, “Kesin olarak bilmiyoruz ama bu dış halo yıldızlarının her birinin yörüngesinde Güneş ve Samanyolu’ndaki diğer Güneş benzeri yıldızlar kadar gezegen bulunma ihtimali olmalı” dedi.
