Tor, karanlık web’i (Dark Web) çağrıştırıyor; tetikçi kiralamak ya da uyuşturucu satın almak için kullanılan ve bu noktada sizi suçüstü yakalamaya çalışan federallerin istilasına uğrayan bir yer. Ancak gerçek bundan çok daha sıkıcı ama aynı zamanda daha güvenli. Artık Tor olarak adlandırılan Onion Router, kâr amacı gütmeyen bir grup tarafından işletilen gizlilik odaklı bir web tarayıcısıdır. Ücretsiz olarak indirebilir ve tıpkı Chrome, Firefox ya da Safari’de yaptığınız gibi çevrimiçi alışveriş yapmak ya da sosyal medyada gezinmek için kullanabilirsiniz, ancak ‘.onion’ ile biten listelenmemiş web sitelerine ek erişim sağlayabilirsiniz. Bu, insanların “karanlık web” olarak düşündüğü şeydir, çünkü siteler arama motorları tarafından indekslenmez. Ancak bu siteler özünde suç teşkil eden bir girişim değil. Tor Projesi’nin stratejik iletişim direktörü Pavel Zoneff, “Bu bir hacker aracı değil,” dedi. “İnsanların alışık olduğu diğer tarayıcılar kadar kullanımı kolay bir tarayıcıdır.” Yaygın yanlış anlamalara rağmen, Tor normalde yaptığınız herhangi bir internet taraması için kullanılabilir. Tor’un en önemli farkı, ağın tam anonimlik için IP adresinizi ve diğer sistem bilgilerinizi gizlemesidir.
Bu tanıdık gelebilir, çünkü birçok insan VPN’lere bu şekilde yaklaşır, ancak fark ayrıntılardadır. VPN’ler sadece trafiğinizi bir atlamadan diğerine gizleyen şifrelenmiş tünellerdir. Bir VPN’in arkasındaki şirket yine de bilgilerinize erişebilir, bunları satabilir veya kolluk kuvvetlerine iletebilir. Arizona Eyalet Üniversitesi’nde doçent olan Jed Crandall’a göre, Tor ile siz ve trafiğiniz arasında hiçbir bağlantı yoktur. Tor, ağın “üst katmanlarında” inşa edilmiştir ve trafiğinizi tek bir şifreli tünel yerine ayrı tüneller üzerinden yönlendirir. İlk tünel bazı kişisel bilgileri ve sonuncusu da ziyaret ettiğiniz siteleri bilse de, IP adresiniz ve diğer tanımlayıcı bilgileriniz sunucudan sunucuya aktarılıp belirsizliğe sürüklendiği için bu veri noktalarını birbirine bağlayan neredeyse hiçbir şey yoktur. Daha basit bir ifadeyle: normal tarayıcıları kullanmak sizi ve trafiğinizi doğrudan birbirine bağlar, bir VPN eklemek bu bilgileri internet servis sağlayıcınızın göremeyeceği şekilde şifreli bir tünelden geçirir. Tor kimliğinizi ve arama trafiğinizi neredeyse anonim hale gelene ve tespit edilmesi çok zor olana kadar dağıtır. İndekslenmemiş (dizine eklenmemiş) web sitelerine erişmek, güvenli iletişim gibi ekstra avantajlar sağlar. Crandall’a göre, WhatsApp gibi bir platform şifreli konuşmalar sunsa da, araştırılması durumunda cihazda konuşmanın gerçekleştiğine dair izler kalabilir. Tor’un iletişim tünelleri güvenlidir ve konuşmanın gerçekleştiğinin izini sürmek çok daha zordur.
Diğer kullanım alanları arasında belgesiz göçmenler gibi hassas grupların kimliklerini gizli tutmak, şirket kapatılmadan bir işyerinde sendikalaşmaya çalışmak, aile içi şiddet mağdurlarının tacizcileri öğrenmeden kaynak araması ya da Crandall’ın dediği gibi, ilgili hedefli reklamlar sizi sonsuza kadar takip etmeden utanç verici Google aramaları yapmak istemek sayılabilir. Yine de, ilave güvenlik katmanları, gecikme veya daha uzun yükleme süreleri gibi bazı ek aksaklıkları da beraberinde getirebilir. İnternette ne yaptıklarına bağlı olarak bazı kullanıcılar için bu doğru olabilir, ancak anekdot olarak son yıllarda çok daha hızlı hale geldi ve kullanıcılar diğer tarayıcılara kıyasla neredeyse hiç fark etmediklerini söylediler. Utah Üniversitesi Bilgisayar Fakültesi’nde doçent olan Sameer Patil, öğrencilerin ve personelin Tor’u ana tarayıcıları olarak denemelerini sağlayarak bu konuyu inceledi. “Tor tarayıcısında ne kadar çok sitenin ve şeyin sorunsuz çalıştığına şahsen çok şaşırdım. Yani sadece amaçlandığı gibi çalışmakla kalmadılar, aynı zamanda yeterince hızlıydılar,” diyor Sameer Patil. Ancak çevrimiçi gizlilik kişisel olarak ana endişeniz olmasa bile, Tor kullanmak, buna büyük ölçüde güvenen endüstrileri desteklemeye yardımcı olabilir. Patil’e göre, anonim ve güvenli tarayıcıyı kullanarak aktivistleri, gazetecileri ve diğer herkesin gizliliğini desteklemiş oluyorsunuz çünkü ne kadar çok kişi kullanırsa o kadar güvenli hale geliyor. Sadece belirli hassas gruplar kullanırsa, anonimleştirmek ve nihayetinde kimliklerin izini sürmek daha kolay olacaktır. Bunu kullanan milyarda bir kişi olduğunuzda, bu görev neredeyse imkansız hale gelir.
