Bakteriyel sebat, bakterilerin antibiyotik tedavilerinden sağ çıkmak için nasıl adapte olduklarını açıklamaya yardımcı olan yeni bir olgudur. Uppsala Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, bakterilerin farklı antibiyotiklere maruz kaldıklarında nasıl tepki verdiklerini inceledi. Sonuç, antibiyotik reçetelerine sıkı sıkıya bağlı kalmanın öneminin altını çiziyor.
Bakteriyel hastalıklarla mücadele, yeni terapötikler geliştiren tıp bilimcileri ile ilaçlardan kurtulmak için genetik yapılarını sürekli değiştiren patojen bakteriler arasında sürekli bir silahlanma yarışıdır.
Antibakteriyel tedavi başlatıldığında, yüksek konsantrasyondaki antibiyotikler bakterilerin çoğunu öldürür veya neredeyse anında üremelerini engeller. Hasta genellikle sadece birkaç günlük tedaviden sonra kendini daha iyi hisseder, ancak hızlı iyileşme tehlikeli olabilir. Bir grup Uppsala araştırmacısı, bakterilerin küçük bir kısmının bazen 10 nesle kadar büyümeye devam ettiğini göstermiştir. Bu bakteriler dirençli değildir.
Bakteri türündeki doğal varyasyonlar nedeniyle nispeten yüksek bir antibiyotik konsantrasyonuna rağmen bölünmeye devam edebilirler. Ancak her hücre bölünmesi bakteriye, suşu kalıcı olarak dirençli hale getirecek şekilde mutasyona uğrama şansı verir. Ancak bu nadir bir durumdur; tedavinize son hapa kadar devam ederseniz enfeksiyonu temizleme şansınız yüksektir.
Araştırmacılar bakterileri incelediklerinde, genellikle bakteri popülasyonuna bir bütün olarak bakarlar, yani birçok bakterinin toplu tepkisini incelerler. Azimli bakteriler çok nadir olduğundan, bunlar şimdiye kadar dikkatlerden kaçmıştır. Johan Elf’in laboratuvarı, bakterilerin tek tek incelenmesi ve antibiyotikler gibi farklı uyaranlara nasıl tepki verdikleri konusunda uzmanlaşmıştır. Mikroakışkan kültür çipleri ve yapay zeka tabanlı analiz algoritmaları yardımıyla, bir deneyde on binlerce bireysel bakterinin büyümesini takip ediyorlar. Çalışmayı yöneten Elf, “Bu güçlü bir araç” diyor. “Diğer şeylerin yanı sıra, bakteriler söz konusu olduğunda bile genelleme yapmamanın önemini gösteriyor.”